De naam van de ziekte malaria komt van mala aira, dat betekent ‘slechte lucht’. Malaria wordt overgebracht door de malariamug. De malariaparasiet heeft een ingewikkelde levenscyclus waardoor de patiënt telkens aanvallen van de ziekte krijgt. Jaarlijks overlijden circa één miljoen mensen aan de gevolgen van malaria. Het is in omvang de dodelijkste ziekte ter wereld. Er bestaat nog steeds geen vaccin tegen malaria. Voorheen was er relatief weinig aandacht voor deze tropische ziekte, maar tegenwoordig ondersteunen de Gates Foundation en andere fondsen het onderzoek. Dierproeven zijn daarbij onmisbaar.
Waarom dierproeven?
De zoektocht naar vaccins tegen malaria duurt zo lang, omdat malariaparasieten continu veranderen en daardoor steeds ontsnappen aan de afweerreactie die het vaccin opwekt. Bovendien gedraagt de malariaparasiet zich in de mens anders dan in de mug. Dit proces is slechts gedeeltelijk na te bootsen in een reageerbuis. Onderzoek met muggen laat maar een deel van de levenscyclus van de parasiet zien. Daarom blijven ook andere dierproeven nodig.
Wat is het resultaat van dierproeven?
Onderzoek met proefdieren heeft het volgende opgeleverd:
- Geneesmiddelen
De geneesmiddelen om malaria te bestrijden of te voorkomen, zijn op proefdieren getest om de werkzaamheid en veiligheid vast te stellen. Dit onderzoek helpt om de veranderingen die telkens optreden in de malariamug en -parasiet, redelijk voor blijven. We ontwikkelen met proefdieronderzoek nieuwe middelen.
- Malariavaccin
Proefdieronderzoek geeft wetenschappers inzicht in de werking van vaccins en de beperkingen. Zij gaan bij muizen en apen na hoe de malaria-infectie het best valt te bestrijden.
- Muggengenen
Wetenschappers gaan na of we de strijd tegen malaria ook anders kunnen benaderen, bijvoorbeeld door de genen van malariamuggen aan te passen zodat zij de ziekte niet meer kunnen overbrengen op mensen. Dit worden transgene muggen genoemd. Veelbelovende successen met transgene muggen zijn al bij ratten geboekt. Het idee is dat we in de toekomst transgene muggen buiten vrijlaten, zodat zij de ziekmakende muggen verdringen.
- Kennis van parasiet
De malariaparasiet leidt een ingewikkeld bestaan waarover we meer moeten weten om de ziekte te kunnen bestrijden. Elke diersoort, dus ook de mens, is gevoelig voor specifieke soorten malariaparasieten. Van de 200 bekende soorten kunnen er 10 mensen infecteren. Onderzoek met dieren heeft ons veel geleerd over het leven en de variaties van de parasieten. Dit onderzoek vormt de basis voor geneesmiddelen tegen malaria en de ontwikkeling van vaccins.
